Prawo kanoniczne – stwierdzenie nieważności małżeństwa w procesie skróconym

Kiedy sprawa o stwierdzenie nieważności małżeństwa może zostać rozpoznana w procesie skróconym? W dniu 8 grudnia 2015 r. weszła w życie reforma papieża Franciszka, dotycząca zmian w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Nowe prawo przewiduje m.in. proces małżeński skrócony przed biskupem.


Kompetencja orzekania w procesie skróconym przysługuje biskupowi, o ile skarga powodowa zostanie wniesiona przez oboje małżonków lub przez jednego z nich za zgodą drugiego.

Drugim warunkiem, od którego zaistnienia uzależnia się wszczęcie procesu skróconego, jest przytoczenie takich okoliczności faktycznych i osobowych, popartych zeznaniami lub dokumentami, które w sposób oczywisty wskazują na nieważność danego małżeństwa i nie wymagają przeprowadzenia wnikliwego postępowania dowodowego.

Wśród przykładowych okoliczności dopuszczających rozpoznanie sprawy o stwierdzenie nieważności małżeństwa w procesie skróconym, według Motu Proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus”, zalicza się m.in.:

  • krótki czas pożycia małżeńskiego;
  • aborcję dokonaną dla uniknięcia zrodzenia potomstwa;
  • pozostawanie w relacji pozamałżeńskiej w czasie zawierania małżeństwa lub wkrótce po ślubie;
  • podstępne zatajenie bezpłodności, poważnej choroby zakaźnej, dzieci z wcześniejszego związku lub pozbawienia wolności;
  • zawarcie małżeństwa wynikające z nieoczekiwanej ciąży kobiety;
  • brak używania rozumu potwierdzony dokumentacją medyczną.

Uzasadnione wydają się obawy niektórych komentatorów prawa kanonicznego, wedle których wprowadzenie możliwości rozstrzygania o ważności lub nieważności małżeństwa stosując proces skrócony, spowoduje lawinę zupełnie nieuzasadnionych skarg powodowych oraz prób wyłudzenia korzystnego wyroku, stwierdzającego nieważność małżeństwa.

Należy jednak pamiętać, że w procesie kościelnym nie chodzi o wygraną czy zrobienie na złość byłemu małżonkowi. Zadaniem każdego sądu kościelnego jest poszukiwanie obiektywnej prawdy o danym małżeństwie, a wyrok może być wydany jedynie po uzyskaniu moralnej pewności o jego słuszności.

Wybrane specjalnie dla Ciebie artykuły:

Wpis pochodzi z kategorii:

5 thoughts on “Prawo kanoniczne – stwierdzenie nieważności małżeństwa w procesie skróconym”

Comments are closed.